EMEKLI SAN.KANUNU
TÜRKİYE CUMHURİYETİ EMEKLİ SANDIĞI KANUNU
KANUN NO: 5434
(İlgili Hükümler)
Resmi Gazete:17 Haziran 1949 - 7235
BİRİNCİ KISIM
KURULUŞ
MADDE 1 - Maliye Bakanlığına bağlı olmak ve bu kanunda yazılı emeklilik işlerini görmek üzere Ankara'da (Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı) kurulmuştur.
Sandığın tüzelkişiliği vardır. 26.06.1938 tarihli ve 3460 sayılı kanunun bu kanuna aykırı olmıyan hükümleriyle 03.07.1939 tarihli ve 3659 sayılı kanun hükümleri bu Sandık hakkında da uygulanır.
Sandığın, gerekli görülen yerlerde şube ve ajanları bulunur.
MADDE 2 - Sandığın organları şunlardır:
1. Genel Kurul;
2. Yönetim Kurulu;
3. Genel Müdürlük;
4. Sağlık Kurulu.
Sandığın Genel Kurulu, 3460 sayılı kanunda gösterilen "İktisadî Devlet Teşekkülleri Genel Kuruludur
MADDE 7 - Sağlık Kurulunda:
a) Millî Savunma Bakanlığınca, ordu kadrosundan tâyin olunacak bir uzman subay hekim;
b) Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca tâyin edilecek bir uzman hekim;
c) Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı kadrosundan bu Kurula memur edilecek bir uzman hekim; olmak üzere 3 üye bulunur.
Kurul; her yıl aralarından birini gizli oy ile başkan seçer, üyelerinin tamamı ile toplantı yapar, gereken hallerde dışardan uzman hekimlerin mütalâalarını da alır.
İlgili; yaz ile isterse göstereceği bir hekim, kendisi hakkında verilecek kararın görüşülmesinde, Kurula üye olarak iştirak ettirilir.
Kurul, kararlarını Genel Müdürlükten evrakın kendilerine verilmesi tarihinden itibaren en çok 15 gün içinde çoğunlukla verir. Oylarda eşitlik halinde Başkanın bulunduğu taraf tercih edilir.
(Ek fıkra: 60115 - 16.1.1953). (Değişik: 294 - 18.7.1963) Sağlık Kurulu üyelerine ayda 400 lira ücret verilir. (400 lira ücret 31.7.1970 tarih ve 1327 sayılı Kanunla kaldırılmıştır.)
MADDE 11 - Sağlık Kurulu:
a) 50 nci maddede yazılı mâlûllük raporlarını inceliyerek karara bağlar;
b) İlgililerin 52 nci maddede gösterilen mâlûllük derecelerini belirtir;
c) Bu kanunun mâlûllüğe ait hükümlerinin uygulanmasından düşüncelerini bildirir.
MADDE 32 - İştirakçilerin; bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra aşağıda yazılı vazifelerde geçen fiilî hizmet müddetlerinin her yılı için hizalarında gösterilen müddetler eklenir. İştirakçiler Hizmetin geçtiği yerler Eklenecek g)(Ek: 1621 - 19.9.1972) Mesleği olan ve bu sebeple röntgen, radyum ve benzeri iyonizan radyasyonlarla bilfiil çalışan tabip, teknisyen, sağlık memuru, radyasyon fizikçisi ve teknisyeni ve iyonizan radyasyonla yine bilfiil çalışan bilumum personel ve yardımcıları. Mesleği icabı röntgen, radyum ve benzeri iyonizan radyasyon laboratuvarlarında 3 ay Yukarıda yazılı kapsamına giren iştirakçilerin fiili hizmetlerine eklenecek müddet, 5434 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra görevde bulunup da, o zamandan beri iyonizan radyasyon laboratuvarlarında bilfiil çalışmış olanların emeklilik işlemlerinde uygulanır.
ONİKİNCİ KISIM
EMEKLİ AYLIĞI BAĞLANACAK HALLER
MADDE 39 - Emekli aylığı aşağıdaki hallerde bağlanır:
a) Cumhurbaşkanlığında bulunanların bu yerlerden ayrılışlarında istekleri üzerine;(1
b) (Değişik: 3774 - 20.2.1992) (Değişik 1. Paragraf: 4447 - 25.8.1999) 25 fiili hizmet yılını dolduran iştirakçilerden kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını dolduranların istekleri üzerine,
Seçilmiş belediye reisleri ve vilâyetlerin daimî komisyon âzaları hariç olmak üzere, (Değişik: 7242 - 1.3.1959) (30) hizmet yılını tamamlamış olanlar kurumlarınca lüzum görüldüğünde yaş kaydı aranmaksızın re'sen,
Ceza bakımından takibat veya muhakemeleri yapılmakta olanlardan bu durumda bulunanların istekleri takibat veya muhakemeleri sonuna bırakılır.
Subay ve askeri memurlarla gedikli subay ve gedikli erbaşların harbe hazırlık devresinde istekleriyle emekliye ayrılma muameleleri, durumun aydınlanmasına ve tehlikenin geçmesine kadar geri bırakılabilir. Bu devrinin başladığı ve bittiği tarihler İcra Vekilleri Heyetince tesbit edilir.
(4 üncü bent hükmü, 7.2.1969 tarih ve 1101 sayılı kanunla kaldırılmıştır.)
(b fıkrasının son bendi hükmü Anayasa Mahkemesinin 30.1.1963 tarih ve Esas 1962-262, Karar 1963-21 sayılı karariyle iptal edilmiştir.)
c) (Değişik: 4447 - 25.8.1999) İştirakçilerden 40 ıncı madde gereğince haklarında yaş haddi hükümleri uygulanacak olanlar kurumlarınca re’sen veya (61) yaşını doldurduklarında istekleri üzerine,
ç) (Değişik: 4447 - 25.8.1999) 87 nci maddenin (a, b, c, d, e, g, h, i, j ve m) fıkralarında gösterilenlerden 25 fiili hizmet yılını dolduran iştirakçilerden kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını dolduranların istekleri üzerine,
d) (Değişik: 4447 - 25.8.1999) 88 inci madde gereğince emekli kesenekleri geri verilmemiş olanların (61) yaşını doldurmalarında istekleri üzerine ve (b) fıkrasındaki durumda iseler re’sen,
e) Subay ve askeri memurlarla, gedikli subay ve gedikli erbaşların ahlâk noktasından hüküm ile veya yetersizlik veya disiplin sebeplerinden dolayı sicilleri üzerine veyahut askerî mahkemelerce verilecek kararlar üzerine kurumlarınca resen;
f) (e) fıkrasında yazılı olanlar dışındakiler ahlâk ve yetersizlik sebeplerinden dolayı tüzüğüne göre sicilleri üzerine kurumlarınca resen; (*)
g) (Değişik: 6122 - 9.7.1953) Belediye reisleri ile vilâyetlerin daimî komisyonu azalarının bu yerlerde iken (b) fıkrasında yazılı duruma girmelerinde istekleri üzerine;
(*) Fıkradaki "Tüzük" deyimi, 7.5.1986 tarih ve 3284 sayılı Kanunun Ek Madde 7 (56) b fıkrasiyle "Yönetmelik" olarak değiştirilmiştir.
h) (Ek: 1922 - 3.7.1975) (Değişik: 2898 - 23.9.1983) 20 Şubat 1992 tarih ve 3774 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi (a) fıkrası ile yürürlükten kaldırılmıştır.)
i) (Ek: 1922 - 3.7.1975) (Değişik: 2898 -23.9.1983) 20 Şubat 1992 tarih ve 3774 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi (a) fıkrası ile yürürlükten kaldırılmıştır.)
j) (Ek: 2559 - 13.11.1981) Sakatlıkları sebebiyle ilgili mevzuat uyarınca göreve alınanlardan en az 15 yıl fiili hizmeti bulunanların istekleri üzerine;
k) (Ek: KHK/546 - 13.6.1994) (Anayasa Mahkemesinin 21.7.1994 gün ve E.1994/67 K.1994/64-2 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.)
(Değişik paragraf: 4447 - 25.8.1999)
Emekli aylığı bağlanabilmesi için yukarıdaki (c ve d) fıkralarında yazılı hallerde ilgililerin fiili hizmet müddetlerinin 15 yılı, (e ve f) fıkralarında yazılı hallerde de 25 yılı doldurmuş olmaları şarttır. (b) fıkrasının ikinci paragrafı ile (27.7.1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu gereğince kadrosuzluk nedeniyle emekliye sevk edilenler hariç) (d, e ve f) fıkraları kapsamına girenlere 61 yaşını doldurmadan emekli aylığı bağlanmaz.
(Son iki paragraf, 25 Ağustos 1999 tarih ve 4447 sayılı Kanunun 23 üncü maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır.)
(Ek fıkra: 2898 - 23.9.1983) (20 Şubat 1992 tarih ve 3774 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi (a) fıkrası ile yürürlükten kaldırılmıştır.)
(Ek fıkra: 4447 - 25.8.1999)
(b) ve (ç) fıkralarında gösterilenlerden 32 nci madde gereğince fiili hizmet sürelerine zam yapılanların yaş hadlerinden; eklenilen bu sürenin üç yıldan çok olmamak üzere yarısı indirilir.
ONBEŞİNCİ KISIM
MALÜLLÜK
MADDE 44 - Her ne sebep ve suretle olursa olsun vücutlarında hâsıl olan ârızalar veya duçar oldukları tedavisi imkânsız hastalıklar yüzünden vazifelerini yapamıyacak duruma giren iştirakçilere (mâlûl) denir ve haklarında bu kanunun mâlûllüğe ait hükümleri uygulanır.
(Değişik 2. fıkra: 4699 - 28.6.2001 / m.25) Şu kadar ki, bunlar yazı ile istedikleri takdirde haklarında bu Kanun hükümleri uygulanmaksızın malullüklerinin mani olmadığı başka vazife ve sınıflara nakil suretiyle tayinleri yapılmak üzere istifa etmiş sayılırlar. Bunların, istifa etmiş sayıldıktan sonra dahi, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasını istemek hakları mahfuzdur. Ancak, kurumlarında başka vazife ve sınıflara nakli mümkün olanlardan özel kanunlarına göre yükümlülük süresine tabi olanlar, bu yükümlülüklerini tamamlamadıkça veya maluliyetlerinin yeni vazifelerine de mani olduğuna dair 50 nci madde uyarınca yeniden rapor almadıkça bu haklarını kullanamazlar.
Talim , manevra, seferberlik veya harb dolayısiyle vazifeleriyle ilgileri kesilmeksizin silâh altına alınan iştirakçilerin âdi veya vazife mâlûllüklerinin asıl vazifelerini yapmaya mâni olmadığı hallerde haklarında mâlûllük hükümleri uygulanmaz.
MADDE 45 - 44 üncü maddede yazılı mâlûllük;
a) İştirakçilerin vazifelerini yaptıkları sırada vazifelerinden doğmuş olursa;
b) Vazifeleri dışında kurumların verdiği her hangi bir kuruma ait başka işleri yaparken, bu işlerden doğmuş olursa;
c) Kurumların menfaatini korumak maksadiyle bir iş yaparken o işten doğmuş olursa (Maksadın ilgili kurumlarca kabul edilmesi şartiyle);
ç) Fabrika, atelye ve benzeri işyerlerinde, işe başlamadan evvel iş sırasında veya işi bitirdikten sonra, o işyerinde husule gelen ve yine o işyerinin mahiyetinden veya çalışma konusundan ileri gelen kazadan doğmuş olursa;
Buna (Vazife mâlûllüğü) ve bunlara uğrıyanlara da (Vazife mâlûlü) denir.
MADDE 46 - 44 üncü maddede yazılı mâlûllük 45 inci maddede gösterilenler dışında kalan sebep ve hallerden doğmuş olursa (Adi mâlûllük) ve bunlara uğrıyanlara da (âdi Mâlûl) denir.
MADDE 47 - Vazifelerini yapamıyacak derecede hastalığa uğrıyanlardan hastalıkları kanunlarında tâyin edilen müddetlerden fazla devam edenler,hastalıklarının mahiyetlerine ve doğuş sebeplerine göre (Adi Mâlûl) veya(Vazife mâlûlü) sayılırlar.
Fiilî hizmet müddetleri ne olursa olsun çeşitli hizmetliler için bu müddetler en çok (2) aydır.
Kanunlarında yazılı müddetlerden evvel geçen hastalıkların en çok bir yıl içinde nüksetmeleri halinde yukarki hükümler eski ve yeni hastalık müddetleri toplamına göre uygulanır.
Tedavisi imkânsız olduğu raporla belirtilen hastalıklara uğrayanlar hastalıklarının mahiyet ve doğuş sebeplerine göre, yukarki müddetlerin bitmesi beklenmeksizin rapor tarihinden itibaren (Adi mâlûl) veya (Vazife mâlûlü)sayılırlar.
MADDE 48 - Vazife mâlûllükleri:
a) Keyif verici içki ve her çeşit maddeler kullanmaktan
b) Kanun, tüzük ve emir dışında hareket etmiş olmaktan;
c)Yasak fiilleri yapmaktan;
ç) İntihara teşebbüsten;
d) Her ne suretle olursa olsun kendisine veya başkalarına menfaat sağlamak veya zarar yapmak maksadından;
Doğmuş olursa bunlara uğrıyanlar hakkında (Adi mâlûllük) hükümleri uygulanır.
MADDE 49 - Vazife mâlûllükleri, doğdukları tarihlerden itibaren çok bir yıl içinde, iştirakçiler veya bunların ana, baba, karı, koca, çocuk, kardeş veya kurumları tarafından yazı ile Sandığa bildirilir. Bildirilmediği takdirde bu mâlûllüklere uğrıyanlar hakkında (Adi mâlûllük) hükümleri uygulanır.
Erler için bu müddet bir buçuk yıldır.
Bu müddetler hastalıklarının sebep ve mahiyetleri dolayısiyle haklarında (Vazife mâlûllüğü) hükümleri uygulanacaklar için 47 nci maddede sözü geçen müddetlerin sonundan, hastalıklarının tedavisi imkânsız olduğu anlaşılanlar için buna ait olarak verilen raporlarında yazılı tarihlerden, eserlik ve gaiplik hallerinde ise bu hallerin sona erdiği tarihlerden başlar.
Haklarında âdi mâlûllük muameleleri uygulananlar bu tarihten itibaren bir yıl içinde mâlûllüklerinin vazife mâlûllüğü olduğunu yazı ile Sandığa bildirerek muamelenin düzeltilmesini isteyebilir.
(Ek fıkra: 4354 - 1.4.1998)
Yukarıdaki süreleri geçirenlerden, T.C. Emekli Sandığına yazı ile başvuranlara, vazife malullüklerini belgelemeleri ve müstahak olmaları şartıyla müracaat tarihlerini takip eden aybaşından itibaren vazife malullüğü aylığı bağlanır. Bunlara geçmiş süreler için aylık, aylık farkı ve emekli ikramiyesi veya farkı ödenmez.
MADDE 50 - (Değişik: 6311 - 3.3.1954) İştirakçilerin her çeşit mâlûllükleri ve ihtisasa taallûk eden hastalıklar kuruluşu tam olan hastanelerin sıhhî heyetlerinin raporu ile belirtilir. Şu kadar ki, bu hastanelerin bulunmadığı yerlerde bu raporlar en az üç hekimi bulunan mahallî hastaneler tarafından da verilebilir.
Bu kabil hastaneler de bulunmazsa iştirakçilerin her çeşit mâlûllükleri birisi mâlûllüğün taalluk ettiği ihtisas haiz olmak üzere en az üç hekim tarafından birlikte verilecek raporlarla tesbit edilir.
Bu hekimlerin ikisinin 12 nci maddenin 1 işaretli fıkrasında yazılı kurumların hekimleri olmaları ve bunlarda birisinin varsa iştirakçinin (54 ve 61 inci maddelerde yazılı olanlar hariç) bağlı bulunduğu kurumun hekimi olması şarttır. Bu hekimleri iştirakçinin bağlı olduğu kurumlar gösterir.
Hastanın bulunduğu yerde yukarıdaki fıkralarda yazılı hastane veya aynı şartları haiz hekimler bulunmaz ve hastanın da en yakın kuruluşu tam olan hastanenin bulunduğu yere gidecek durumda olmadığı idari tahkikatla anlaşılırsa bu takdirde 12 nci maddenin I işaretli fıkrasında yazılı kurumların hekimi tarafından verilen rapor nazara alınır. Ancak, Sandık,mahallinde hastayı muayene ettirmek ve neticesine göre muamele yapmak hakkını muhafaza eder. Vazife mâlûllüklerinin harb veya iç tedip hareketlerinden doğması halinde bunların doğuşlarına sebep olan hâdiselerden sonra iştirakçilerin gönderildikleri askerî hastanelerin raporlariyle tesbit edilir.
MADDE 51 - Vazife mâlûllüklerinin vazifeden doğmuş olduklarının raporla anlaşılamaması halinde bunların 45 inci maddedeki sebep ve şartlar altında doğduğu ve 48 inci maddedeki hallerin de bulunmadığı tüzükte gösterilecek usul ve belgelere göre belirtilir.
MADDE 52 - Vazife mâlûllükleri (6) derecedir. Bu mâlûllüklerin nevileriyle dereceleri tüzükle belirtilir.
Tüzükte gösterilenler dışında görülecek malûllüklerin hangi dereceye girecekleri sağlık kurulunca tâyin olunur.
ONALTINCI KISIM
ADİ MALULLÜK AYLIĞI
MADDE 53 - Adi malullük aylığı, fiilî hizmet müddetleri en az 10 yılı tamamlamış bulunan iştirakçilerin fiilî ve itibari hizmet müddetleri toplamına göre ve mâlûllük dolayısiyle vazifeden ayrıldıkları tarihteki keseneğe esas aylık veya ücretleri ve 15 inci maddenin (g) fıkrasında yazılı olanların tam aylık veya ücretleri tutarları üzerinden aşağıda gösterilen nispetlerde bağlanır.
Fiilî ve itibari hizmet müddetleri toplamındaki ay kesirleri tam ay sayılır. Yıl kesirlerinin her ayı için âdi mâlûllük aylığı bağlanmasında esas tutulan vazife aylık veya ücreti tutarlarının % 1 inin 12 de biri âdi mâlûllük aylığına ayrıca eklenir.
Bağlanan aylıkların elli kuruştan aşağı kesirleri elli kuruşa, elli kuruş ve daha fazla kesirleri liraya çıkarılır.
(Ek Fıkralar: 6741 - 22.06.1956) Asgari beş sene emekliliğe esas bir hizmette bulunmak şartiyle tedavisi gayrimümkün bir mâlûliyete duçar olup herhangi bir şekilde kazanç ve başkasının yardımı olmaksızın idamei hayat imkânı kalmıyan âdi mâlûllere; (Mezkûr kanunun 48 inci maddesinde yazılı hususlar nazarı dikkate alınmak suretiyle) 15 sene fiilî hizmeti bulunan mâlûller gibi maaş tahsis olunur.
Ancak, bu maaşlar dul ve yetimlere intikal etmez.
MADDE 54 - 88 inci madde gereğince emekli kesenekleri geri verilmemiş olanlardan 61 yaşını doldurmadan evvel âdi mâlûl durumuna girenlere 53 üncü madde esaslarına göre âdi mâlûllük aylığı bağlanır.
ONYEDİNCİ KISIM
VAZİFE MALULLÜĞÜ AYLIĞI
MADDE 55 - Vazife mâlûllüğü aylığı, vazife mâlûllerinden fiilî ve itibari hizmet müddetleri toplamı:
a) (30) yıla kadar olanlara (30) yıl üzerinden;
b) (30) yıl ve daha yukarı olanlara fiilî ve itibari hizmet müddetleri toplamı üzerinden;
53 üncü maddeye göre hesaplanacak âdi mâlûllük aylıklarına mâlûllük derecelerine göre aşağıda yazlı nispetlerde ayrıca zam yapılmak suretiyle bağlanır. Mâlûllük derecesi Zam nispeti 1 % 60 2 % 50 3 % 40 4 % 30 5 % 20 6 % 15 Vazife mâlûllüğü aylıkları, buna esas tutulan vazife aylık veya ücretleri tutarlarının % 90 ını geçemez.
(Ek Fıkra:6311 - 3.3.1954) Bağlanan aylıkların 50 kuruştan aşağı kesirleri 50 kuruşa, 50 kuruş ve daha fazla kesirleri liraya çıkarılır. Şu kadar ki 53 üncü maddeye göre hesaplanacak kesir o madde gereğince ayrıca nazara alınmaz.
MADDE 56 - (Değişik: 1976 - 18.3.1976) Muvazzaf, yedek ve gönüllü erlerin silâh altında bulundukları esnada veya celp ve terhislerinde(Serbest sevkler dahil) sevkleri sırasında, Yedek Subay okulu öğrencilerinin gerek okulda, gerek okuldan evvelki hazırlık kıtasında vazife mâlûlü olmaları halinde, kendilerine, öğrenim durumlarına göre, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36 ncı maddesinde tespit edilen giriş derece ve kademe tutarlarının,daha önce Devlet Memuriyetinde bulunmuş olanlardan kazanılmış hak aylıkları veya emekli keseneğine esas aylıkları, sözü edilen giriş derece ve kademe tutarının üzerinde olanlara bu aylıkları emeklilik gösterge tablosunda karşılığı olan derece ve kademe tutarının, % 70'i üzerinden aylık bağlanır.
Bu suretle bağlanacak aylıklarına, mâlûliyet derecelerine göre, 55 inci maddede gösterilen nispetlerde zam yapılır.
Askerlik vazifesini veya yedek subaylık hizmetini başkasının yerine yaptığı anlaşılanlara aylık bağlanmaz.
MADDE 57 - Emekli veya âdi mâlûllük aylığı alanlardan; emeklilik hakkı tanınan bir vazifeye alınanların bu vazifede iken âdi mâlûl olmaları dolayısiyle vazifelerinden ayrılmalarında eski aylıklarına 100 üncü madde gereğince son hizmet zammı eklenir. Şu kadar ki, eski aylık ile son hizmet zammı toplamı, eski aylığa veya son hizmet zammına esas olan vazife aylıklarından fazla olanının % 70'ini geçemez. (**)
MADDE 58 - Vazife mâlûllüğü aylığı alanlardan; emeklilik hakkı tanınan bir vazifeye girenleri; tekrar vazife mâlûllüğü olarak ayrılışlarında haklarında aşağıdaki hükümler uygulanır:
a) Daha yüksek derecede vazife mâlûllü olmuş iseler, eski aylıkları;bunlarda dâhil bulunan 55 inci maddede yazılı zamlar çıkarılmak, kalan kısmına 100 üncü madde gereğince son hizmet zammı eklenmek ve bulunacak miktara yeni mâlûllük dereceleri üzerinden 55 inci maddeye göre zam yapılmak suretiyle yükseltilir.
b) Aynı veya daha aşağı derecede vazife mâlûlü olmuş iseler, eski aylıklarına, 100 üncü madde gereğince son hizmet zammı ile yalnız bu zam üzerinden yeni mâlûllük derecesine ve bu derece için 55 inci madde yazılı nispete göre hesaplanacak miktar eklenir.
Şu kadar ki, eski aylık ile son hizmet zammı toplamı, eski aylığa veya son hizmet zammına esas olan vazife aylıklarından fazla olanının % 90 ını geçemez.
MADDE 59 - Emekli veya âdi mâlûllük aylığı alanlardan emeklilik hakkı tanınan bir vazifeye alınanların, vazife mâlûlü olarak ayrılışlarında, emekli veya âdi mâlûllük aylıklarına 100 üncü madde gereğince son hizmet zammı eklendikten sonra toplamına, mâlûllük dereceleri üzerinden 55 inci maddeye göre bulunacak zam da ayrıca eklenir. Şu kadar ki, eski aylık ile son hizmet zammı toplamı, eski aylığa veya son hizmet zammına esas olan vazife aylıklarından fazla olanın % 90 ını geçemez.
MADDE 60 - Emekli, âdi mâlûllük veya vazife mâlûllüğü aylığı alanlardan;her ne sebeple olursa olsun er olarak silâh altına alınanların vazife mâlûlü olmaları halinde kendilerine mâlûllük derecelerine göre 56 ncı madde gereğince ayrıca erlere mahsus vazife mâlûllüğü aylığı bağlanır.
Emeklilik hakkı tanınan vazifelerde bulunmakta iken her ne suretle olursa olsun er olarak silâh altında alınanlardan; kanunlarına göre vazifeleri ile ilgileri kesilmeyenlerin, silah altında iken vazife mâlûlü olmalarında;haklarında aşağıda yazılı hükümler uygulanır:
a) Mâlûllükleri, esas vazifelerini yapmaya mâni olan iştirakçilere vazife mâlûllüğü aylığı, esas vazifelerinin aylık veya ücretleri tutarı ve fiilî ve itibari hizmet müddetleri üzerinden 55 inci maddeye göre ve mâni değilse 56 ncı maddeye göre bağlanır;
Erler gibi aylık bağlanmış olanların bu aylıkları, ileride esas vazifelerinden dolayı emekli, âdi mâlûllük veya vazife mâlûllüğü aylığı bağlanması halinde o aylıklarla birlikte ödeneceği gibi toptan ödemeye istihkak halinde de ona mâni olamaz;
b) (23.2.1965 tarih ve 545 sayılı kanunla kaldırılmıştır.)
MADDE 61 - Vazife mâlûllüğü aylığı bağlananların, mâlûllük derecelerinin belirtilmesi için 50 nci maddedeki esaslara göre ilk defa yapılan muayeneye ait raporun sağlık kurulunca tasdik edildiği tarihten itibaren üçer yıl sonlarında ve yine aynı madde esaslarına göre iki defa muayeneleri yapılır.
Gerek vazife mâlûllüğü aylığının bağlanması için 50 nci maddeye göre yapılan ilk muayenede, gerek yukarki birinci fıkraya göre birinci ve ikinci (3) yıl sonlarında yapılan muayenelerde mâlûllük derecelerinin değişmeyeceği anlaşılanların başka muayeneleri yapılmaz ve bu durumları aylık kayıtlarına azılır.
Mâlûllüklerinin değişmeyeceği anlaşılanlar, mâlûllük derecelerinde yükseliş olduğu takdirde son raporlarının sağlık kurulunca tasdik edildiği tarihlerden itibaren (3) yıl içinde bir defaya mahsus olmak üzere yeniden muayene edilmelerini yazı ile Sandıktan istiyebilirler.
MADDE 62 - 61 inci madde gereğince mâlûllük derecelerinin değiştiği veya mâlûllüklerinin tamamiyle geçtiği sağlık kurulunca tasdik edilecek raporlariyle anlaşılanların aylıkları, bu raporların tasdik tarihlerini takib eden ay başlarından itibaren yeni derecelerine göre düzeltilir veya kesilir.
Aylıkları kesilenler hakkında aşağıda yazılı esaslar uygulanır:
a) (Değişik: 6122 - 9.7.1953) Emeklilik hakkı tanınan bir vazifeye tâyin edilmiyenlere isterlerse fiili hizmet müddetleri 5 yıldan fazla 20 yıldan az olmak şartiyle emekli kesenekleri geri verilerek sandıkla alâkaları kesilir.
İstemezlerse veya fiili hizmet müddetleri 20 yıl ve daha fazla ise 61 yaşını doldurdukları zaman fiili ve itibari hizmet müddetleri toplamına göre emekli aylığı bağlanır veya hizmeti 20 yıldan az ise 82 nci maddeye göre toptan ödeme yapılır. (*) Şu kadar ki bunlardan fiili hizmet müddetleri (Değişik: 7242 - 1.3.1959) (30) yılı doldurmuş bulunanlar emekli aylığı bağlanmasını her vakit istiyebilirler.
b) Emeklilik hakkı tanınan bir vazifeye alınanların eski fiilî ve itibari hizmet müddetleri yeni vazifelerinde geçecek fiili ve itibari hizmet müddetlerine eklenerek haklarında bu kanunun ilgili hükümleri uygulanır
c) Emeklilik hakkı tanınan bir vazifeye tâyin edilmediği gibi emekli keseneğini istememiş, henüz emekli aylığı bağlanmamış veya toptan ödeme yapılmamış olanların eski mâlûllükleri, bunların tamamiyle geçtiği hakkındaki raporların sağlık kurulunca tasdik tarihlerinden itibaren (3) yıl içinde yeniden meydana çıkarsa ilgililer bu tarihten itibaren en çok bir yıl içinde tekrar muayenelerini yazı ile Sandıktan istiyebilirler.
Yapılacak muayenelerinde mâlûllükleri anlaşılanlara raporlarının tasdik tarihlerini takib eden ay başlarından itibaren belirtilen dereceleri üzerinden yeniden vazife mâlûllüğü aylığı bağlanır.
MADDE 63 - Vazife mâlûllüğü aylığı bağlananlardan; sonradan âdi mâlûl oldukları bağlama tarihinden itibaren (3) yıl içinde anlaşılanlar hakkında aşağıda yazılı esaslar uygulanır:
a) Vazife mâlûllüğü aylıkları kesilir.
b) Mevcut fiili ve itibari hizmet müddetleri üzerinden 53 üncü maddeye göre âdi mâlûllük aylığı bağlanır veya 82 nci maddeye göre toptan ödeme yapılır.
c) Adi mâlûllük aylığı bağlanacaklardan; bu aylık ile ödenen vazife mâlûllüğü aylıkları arasındaki farkların toplam adlarına borç kaydedilerek yeni aylıklarının her ay 1/5 i kesilmek suretiyle geri alınır. Ölümleri halinde borç bakiyeleri silinir.
ç) Toptan ödeme yapılacak ise, bundan vazife mâlûllüğü aylığının ödendiği her ay için toptan ödemenin fiilî ve itibari hizmet müddetlerine göre bir aya isabet eden miktarı kadar indirme yapılır.
d) Adi mâlûl iken vazife mâlûllüğü aylığı bağlanması, ilgilinin kötü niyet ve hareketlerinden ileri gelmiş ise, müddet kaydı ile mukayyet olmaksızın ( c ) fıkrasında yazılı geri alma yeni aylıklarının yarısı kesilmek suretiyle yapılır ve toptan ödeme yapılacak ise evvelce ödenen aylıkların tamamı mahsup edilir. Borcu kalırsa bu da hükümle tahsil olunur.
(*) Maddedeki (20) yıllık süreler, 8 Temmuz 1971 tarih ve 1425 sayılı Kanunun 3 ncü maddesiyle (10) yıla indirilmiştir.
YİRMİSEKİZİNCİ KISIM
EMEKLİ, ADİ MALÜLLÜK, VAZİFE MALÜLLÜĞÜ, DUL VE YETİM AYLIĞI
ALANLARDAN VEYA KESENEKLERİ GERİ VERİLENLERLE TOPTAN
ÖDEME YAPILANLARDAN BİR VAZİFEYE TAYİN EDİLENLER
MADDE 98 - Emekli, âdi mâlûllük ve vazife mâlûllüğü aylığı alanların;kurumlarda emeklilik hakkı tanınan vazifelere tâyin edilebilmeleri için tâyin edilecekleri vazifelere ait yaş hadlerini doldurmamış olmaları ve mâlûllerin,mâlûllüklerinin bu vazifeleri yapmağa mâni olmadığının sağlık kurulunca tasdik edilecek raporla belirtilmesi şarttır.
MADDE 99 - Emekli, âdi mâlûllük, vazife mâlûllüğü, dul veya yetim aylığı,son hizmet zammı alanlardan; hiçbir şarta bağlı olmaksızın emeklilik hakkı tanınan vazifelere tâyin edilenlerin, aylıklarının tamamı, bu vazifelere tâyinleri tarihini takibeden ay başından itibaren kesilir. Ancak hayrat hademesinin aylıkları kesilmez ve kendilerine bu hizmetlerinden dolayı son hizmet zammı da yapılmaz.
Vazife mâlûllüğü aylığı alanların, varsa, harb mâlûllüğü zammı ile Harb Okulu öğrencilerinden yetim aylığı alanların bu aylıkları kesilmez.
Bu vazifelerden ayrılanların kesilen aylıklarının ayrıldıkları tarihi takibeden ay başından itibaren müstahak olmaları şartiyle ödenmesine başlanır.
Peşin ödenen aylıklardan yukarıki fıkra gereğince istirdadı gereken ve tâyin tarihlerini takibeden ay başlarından sonraya rastlayan kısımları, Sandığın bildirimi üzerine kurumlarınca ilgililerin istihkaklarından en geç (3) ay içinde ve (3) eşit taksitte kesilmesi suretiyle tahsil olunarak Sandığa gönderilir.
(Ek fıkra: 5773 - 23.5.1951)
Bu maddenin hayrat hademesi hakkındaki hükümleri dersiâmlara da şâmildir.
MADDE 100 - (Değişik: 545 - 23.2.1965) Emekli, âdi mâlûllük veya vazife mâlûllüğü aylığı almakta iken (Erlerle emeklilik hakkı şarta bağlı olanlar hariç) emeklilik hakkı tanınan bir vazifeye tâyin edilenlerin tekrar emekliye ayrılmalarını istemeleri veya emekliye sevk edilmeleri halinde kendilerine veya bölümlerinde dul ve yetimlerine eski ve yeni hizmetlerinin toplamı üzerinden ve bu kanun hükümleri dairesinde aylık bağlanır.
Ancak, bu gibilere yeniden bağlanacak aylıklar eski aylıklarından az olamaz.
MADDE 101 - Vazife mâlûllüğü aylığı alan erlerden, sonradan emeklilik hakkı tanınan vazifelere tâyin edilenlerin, çeşitli sebeplerle ayrılışlarında veya ölümlerinde bu vazifelerinden dolayı haklarında bu kanunun ilgili hükümleri ayrıca uygulanır.
MADDE 102 - (Değişik: 545 - 23.2.1965) Sandıkta birikmiş emekli keseneklerini geri almış bulunanlarla, toptan ödeme yapılmış olanlardan, 98 inci maddenin vazifeye alınmaya ait hükümleri mahfuz kalmak üzere, emeklilik hakkı tanınan veya 130 uncu maddede gösterilen vazifelere, belediye başkanlığına, illerin daimî komisyon üyeliklerine geçenlerden, aldıkları paraları, aldıkları tarihlerden itibaren ödeyecekleri tarihe kadar hesaplanacak (Değişik ibare: 4839 - 3.4.2003 / m.3) "kanuni faizi" ile birlikte toptan Sandığa geri verirlerse;
Tâyin veya seçilme tarihindeki yaşlarından, emeklilik hakkı tanınan vazifelerde evvelce geçen fiilî hizmet müddetlerinin indirilmesinden sonra kalan yaş sayısı 35 i geçenlerden, 14 üncü maddenin (e) fıkrası uyarınca tamamlayıcı kesenek alınmak şartiyle, Sandıkla ilgilendirilirler ve eski fiilî ve itibari hizmet müddetleri yenilerine eklenir. Ancak;
a) İstekleri ile emekliye ayrılacak olanların bu paralar istek tarihlerinden en az 6 ay önce,
b) Kurumlarınca re'sen (Malûllük, yaş haddi dâhil) emekliye ayrılacak olanlarla ölenlerin, görevleri ile ilgilerinin kesildiği tarihlerden itibaren en geç 6 ay içinde,
Kendileri veya dul yetimleri tarafından Sandığa ödenmiş olması şarttır.
Aldıkları paraları, yukarıdaki süreler içinde geri vermeyenler ile paraları zamanaşımına uğramış bulunanlar emeklilik hakkı tanınan bir vazifeye ilk defa alınmış sayılırlar.
Kesenek veya toptan ödemeleri zamanaşımına uğramış olanlardan, birinci fıkrada yazılı vazifelere geçenler zamanaşımına uğrayan paralarını (Faizsiz olarak) yukarıdaki süreler içerisinde toptan Sandığa geri verirlerse haklarında o fıkra hükümleri gereğince işlem yapılır.
Fiilî hizmet müddetlerinin 5 yıldan az olması dolayısiyle 87 nci madde gereğince emekli kesenekleri geri verilmemiş veya tahakkuk ettirilen keseneklerini veyahut toptan ödemeyi henüz almamış olanlar ile alma hakları zamanaşımına uğramamış bulunanlardan, birinci fıkrada yazılı vazifelere geçenler hakkında da paranın iadesi kaydı hariç olmak üzere sözü geçen fıkra hükümleri uygulanır.
Meydana çıkan gaiplerden 78 inci madde gereğince Sandıkla ilgileri kesilenler hakkında da keseneğin geri verilmesinde; gaipliklerinden dolayı dul ve yetimlerine aylık bağlanmış ise, gaiplikleri tarihine kadar Sandıkta birikmiş kesenekleri miktarında bir para, toptan ödeme yapılmış ise, bu para esas alınmak suretiyle yukarıki hükümler uygulanır.
MADDE 103 - Emekli, âdi mâlûllük veya vazife mâlûllüğü aylığı alanlardan;talim, manevra, seferberlik veya harb için silâh altına alınanlar hakkında aşağıdaki hükümler uygulanır:
a) (Değişik: 3284 - 7.5.1986) Aylıkları, rütbe aylıklarından az ise aradaki fark ilgili kurumlarınca ödenerek, rütbeleri aylıklarından kesenek alınır.
b) Aylıkları, rütbeleri aylıklarından çok ise farkları Sandıkça ödenerek kurumlarca yalnız rütbeleri aylıklarından kesenek alınır.
c) Er olarak silâh altına alınanların aylıkları kesilmez.
(a) ve (b) fıkralarında yazılı olanların terhislerinde rütbeleri aylıkları üzerinden 100 üncü madde hükmü uygulanır.
MADDE 104 - 39 uncu maddenin yetersizlik ve disiplin sebepleri hariç olmak üzere (e) ve (f) fıkralariyle 92 nci maddede gösterilenler, kurumlarda emeklilik hakkı tanınan vazifelerde çalıştırılamazlar.
GEÇİCİ MADDE 139 - (Ek: 1425 - 8.7.1971) (Değişik 1. fıkra: 4905 - 26.6.2003 / m.4) Aşağıda sayılanlar, Kanunla düzenlenecek genel sağlık sigortası kapsamına alınacakları tarihe kadar, hastalanmaları halinde resmi veya özel sağlık kurum veya kuruluşlarında yönetmelikle belirlenecek usul ve esaslara göre muayene ve tedavi ettirilirler.
a) Emekli, âdi mâlûllük veya vazife mâlûllüğü aylığı bağlanmış olanlar,
b) (a) bendinde sayılanların 5434 sayılı Kanunun 67 nci maddesinde belirtilen ve kanunen bakmakla yükümlü oldukları aile fertleri,
c) Dul ve yetim aylığı alanlar (Yetim aylığı alan babanın sağ olması nedeniyle yetim aylığı bağlanamayan öz ana dahil).
(Ek fıkra: 4375 - 29.7.1998) Yukarıdaki (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilenlerden; Sağlık Bakanlığı (Türk Silahlı Kuvvetlerinden emekli personel ile dul ve yetimleri için Milli Savunma Bakanlığı) tarafından yetkili kılınan tam teşekküllü hastanelerin sağlık kurullarınca düzenlenen ve Sağlık Bakanlığınca (Türk Silahlı Kuvvetlerinden emekli personel ile dul ve yetimleri için Milli Savunma Bakanlığınca) onaylanan raporlara göre yurtiçinde tedavilerinin mümkün olmadığı anlaşılanlar, yurtdışında tedavi ettirilirler. Bunların harcırah ve tedavi giderleri T.C. Emekli Sandığı tarafından ödenir. Tedavi müddeti iki yılı geçemez. Bu müddet içinde acil haller hariç olmak üzere raporda gösterilen hastalıktan başka yapılan tedavi giderleri ödenmez ve bu tedavi için müddet uzatılamaz. Tedavi süresi altı ayı geçtiği takdirde ilgili yabancı sağlık kurumundan alınan ve tedavinin devamı zaruretini gösteren rapor, sağlık ataşeliği veya misyon şefliğince T.C. Emekli Sandığına ve ilgisine göre Sağlık Bakanlığı veya Milli Savunma Bakanlığına gönderilir. Bu işlem her altı ayda bir tekrarlanır. (*)
(*) 29 Temmuz 1998 tarih ve 4375 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun Geçici 139 uncu maddesinin ikinci fıkrası hükümleri dikkate alınarak, yurtiçinde tedavilerinin mümkün bulunmadığına karar verilenlerin tedavi amacıyla yurtdışına gönderilmesine dair hükümleri 19.4.2000 tarih ve 4565 sayılı Kanun’un 1 inci maddesi ile ve 2.8.1998’den geçerli olmak üzere aşağıdaki şekilde değişmiştir.
Muayene ve tedavi ilgililerin:
A) Hekime muayene ettirilmesi, hekimin göstereceği lüzum üzerine; teşhis için gereken klinik ve laboratuvar muayenelerinin yaptırılması,
B) Gerekirse sağlık müessesesine yatırılması,
C) Tedavi süresince gerekli ilâç ve iyileştirme vasıtalarının sağlanması.
Hallerini kapsar.
(Değişik 3. fıkra: 2771 - 30.12.1982) Muayene ve tedavi masrafları Sandık tarafından karşılanmakla birlikte ayakta veya meskende tedavi halinde kullanılacak ilaç bedellerinin % 10'u birinci fıkrada sayılan aylık sahipleri tarafından ödenir. Ancak, resmî sağlık kurulu raporu ile belirlenen ve tüberküloz, kanser, kronik böbrek, akıl hastalıkları, organ nakli ve benzeri uzun süreli tedaviye ihtiyaç gösteren hastalıkların ayakta veya meskende tedavileri sırasında kullanılmasına lüzum gösterilen ilaçlardan, hayati önemi haiz oldukları Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca tespit edilecek olanların bedellerinin tamamı Sandık tarafından ödenir.
(Ek fıkra: 4447 - 25.8.1999 / m.25 - Yürürlük m.63) Kullanılması resmi sağlık kurulu raporu ile gerekli görülen protez, ortez ve tıbbi araç ve gereç bedellerinin % 10’u hak sahipleri tarafından ödenir. Ancak ödenecek miktar bu Kanunun ek 19 uncu maddesindeki aylıklardan fazla olamaz (bu Kanunun 64 üncü maddesinin ve 3.11.1980 tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre aylık bağlananlar hakkında bu hüküm uygulanmaz.)
(Değişik 6. fıkra: 4905 - 26.6.2003 / m.4) Muayene, tetkik, tahlil ve tedavilerin usul, şekil ve şartları ile fiyatları, bu hususlarda ilgili kurum ve kuruluşlara ve Sandığın ödeme ve tahsilat işlemini yapacak bankalara verilecek görevler ve bunlarla ilgili esaslar Sandıkça hazırlanıp Maliye Bakanlığınca onaylanacak yönetmelikle tespit olunur.
(Değişik 7. fıkra: 4905 - 26.6.2003 / m.4) Bu yönetmelik Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde hazırlanır.
(Ek fıkra: 3284 - 7.5.1986) 15.6.1978 tarih ve 2150 sayılı Kanun hükümlerine göre Vatanî Hizmet Tertibinden aylık bağlanmış olanların yalnız kendileri yukarıdaki hükümlerden faydalandırılırlar.
(Ek fıkralar: 3715 - 8.5.1991) (Değişik 8. fıkra: 4447 - 25.8.1999 / m.25 - Yürürlük m.63) Özel kanunları gereğince sağlık yardımından faydalananlar ile Sandıktan emekli, adi malüllük veya vazife malüllüğü aylığı alanların diğer sosyal güvenlik kurumlarına tabi görevlerde çalışan veya bu kuruluşlardan aylık alan eşleri ve Sandıktan dul aylığı alanlardan diğer sosyal güvenlik kurumlarına tabi görevde çalışan veya bu kuruluşlardan yaşlılık veya malüllük aylığı alanlar bu madde hükmünden yararlanamazlar. İsteğe bağlı sağlık sigortasından yararlananlar hakkında bu hüküm uygulanmaz.
(Ek fıkra: 3715 - 8.5.1991) Bu madde uyarınca yapılacak sağlık yardımları dolayısıyla muhafazası lüzumlu görülen evrak-ı müsbitenin muhafaza süresi 5 yıldır. Sandıkça saklanmasına gerek görülmeyen evrakların imhası hususu bir yönetmelikle düzenlenir.
(Ek fıkra : KHK/572 - 30.5.1997) Bu madde gereğince sağlanacak iyileştirme vasatılardan, toplama uyumu kolaylaştıracak her türlü ortopedik ve diğer yardımcı araç ve gereçlerin standartlara uygunluğu sağlanır.
(...) (Madde 6 yla 5434 sayılı Kanunun Geçici Madde 139'una eklenen ilk fıkranın, Anayasa Mahkemesinin 24.2.2004 tarih ve 25383 sayılı R.G.'de yayımlanan 8.10.2003 gün ve K.2003/87 - E.2003/31 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.)
(...) (Madde 6 yla 5434 sayılı Kanunun Geçici Madde 139'una eklenen ilk fıkranın iptali nedeniyle uygulanma olanağı kalmayan 2. fıkra, Anayasa Mahkemesinin 24.2.2004 tarih ve 25383 sayılı R.G.'de yayımlanan 8.10.2003 gün ve K.2003/87 - E.2003/31 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.)
(Ek fıkra: 4905 - 26.6.2003 / m.4) Bu madde gereğince yapılacak ödemeler temlik edilemez.
GEÇİCİ MADDE 140 - (Ek: 1425 - 8.7.1971) Personel kanunlarına tabi olmıyan Sandık iştirakçilerinin hastalık izin süreleri hakkında, kendi özel kanunları yürürlüğe girinceye kadar, 657 sayılı Kanunun hastalık izni hakkındaki 105 inci maddesi hükümleri uygulanır.
EK GEÇİCİ MADDE 22 - (2889 - 22.9.1983) Sakat olup sakatlarla ilgili mevzuattan yararlanmaksızın ve 25.08.1971 tarihli ve1475 sayılı İş Kanununun 25 inci maddesine göre tescili yapılmaksızın T.C.Emekli Sandığına tabi görevlere giren ve bedensel ve zihinsel yeteneklerindeki eksiklik nedeniyle çalışma güçlerini en az % 40 oranında yitirdiği sağlık kurulu raporu ile belgelenen ve 15 yıl ve daha fazla fiilî hizmeti olanlar da 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununun 39 uncu maddesine, 13.11.1981 tarih ve 2559 sayılı Kanunla eklenen (j) fıkrası hükmünden yararlanırlar.